20.03.2023 Nacionalni dan borbe protiv raka dojke 20.mart
Među značajnim datumima Kalendara javnog zdravlja je i 20. mart - Nacionalni Dan borbe protiv raka dojke, čijim se obeležavanjem podstiče veća pažnja javnosti na raspostranjenost ove maligne bolesti i na značaj unapređenja informisanosti žena o važnosti preventivnih pregleda i njenom ranom otkrivanju.
RAK DOJKE PREDSTAVLJA VODEĆI UZROK OBOLJEVANJA I UMIRANJA OD MALIGNIH BOLESTI U ŽENSKOJ POPULACIJI ŠIROM SVETA.
U SrbijI je rak dojke vodeći maligni tumor u oboljevanju i umiranju žena. Rak dojke predstavlja i jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i meren godinama izgubljenog života, on je na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena od 45. do 64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca.
Koji su faktori rizika za nastanak raka dojke?
Danas postoje čvrsti dokazi da su najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke pored ženskog pola, starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, godine pri rođenju prvog deteta, gojaznost, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja. Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok je na druge moguće uticati. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je pored mera primarne prevencije od ključnog značaja, zapravo rano otkrivanje raka dojke.
Šta je „organizovani skrining“?
Skrining je preliminarno otkrivanje do tada neprepoznatih poremećaja zdravlja u fazi kada nema nikakvih simptoma bolesti, uz pomoć lako i brzo primenljivih postupaka (testova). To je testiranje većeg broja ljudi koji nemaju tegobe vezane za ispitivano oboljenje ili se smatraju zdravim. Na skrining raka dojke pozivaju se žene starosti od 50 do 69 godina. Mamografski preventivni pregledi predviđeni su da se rade svim ženama navedenog uzrasta na dve godine.
Zašto je važno i neophodno rano otkrivanje raka dojke?
Zahvaljujući programima ranog otkrivanja i napretku u primeni adekvatne terapije, danas karcinom dojke nije više, ,fatalno oboljenje”. U posmatranom periodu više od 85% novodijagnostikovanih karcinoma su označeni kao rani karcinomi. Ipak, 15% žena je bilo sa uznapredovalim metastatskim karcinomom dojke. Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti stvara se mogućnost za njegovo efikasno lečenje - pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je spasiti puno života i značajno unaprediti kvalitet života obolelih žena.
Ključne poruke za Nacionalni dan borbe protiv raka dojke su:
- ukoliko ste zdravi i imate najmanje 50 godina života vreme je za vašu prvu mamografiju, javite se na pregled - skrining raka dojke mamografijom;
- bez obzira na Covid-19, uz pridržavanje epidemioloških mera, ukoliko imate 50 i više godina, uradite mamografiju jednom u dve godine;
- ukoliko imate osećaj nelagodnosti, bolove, iscedak iz dojke ili slične subjektivne tegobe, obratite se odmah lekaru na pregled dojki i dalje lečenje;
- ukoliko u vašoj porodičnoj istoriji ima žena koje su bolovale od raka dojke, posetite lekara ginekologa ili lekara opšte prakse već sa 30 godina života i obavite preventivni pregled dojki.
Pišu: VMS Sanja Davidović i VMS Snežana Pavlović
Patronažna služba Bogatić
